Wspomnienia z XX wieku

Jeszcze w ostatniej dekadzie XX wieku ludzie potrafili pracować szybciej od automatów - na wideo widzimy niciarkę Brehmer i bardzo sprawnego operatora.

Oprawa miękka, rodzaje, technologia, właściwości

Oprawa miękka to tradycyjnie jedna z najpopularniejszych metod oprawy książek, broszur czy katalogów. Charakteryzuje się elastycznymi okładkami, które są lekkie i , jednocześnie zapewniają publikacji estetyczny wygląd oraz funkcjonalność. Oprawa miękka, w odróżnieniu od oprawy twardej, jest znacznie tańsza w produkcji, co przesądza o jej popularności , szczególnie przy produkcji broszur i książek o większym nakładzie. W poniższej tabeli przedstawiamy najbardziej popularne rodzaje opraw miękkich, ich zalety i możliwości zastosowania.

1. Oprawa zeszytowa 2.Oprawa miękka przylegająca 3. Oprawa miękka zakrywająca 4. Oprawa miękka łączona płótnem 5. Oprawa szwajcarska 6. Oprawa OTABIND 7. Oprawa Libretto®

Wszystkie istniejące rodzaje opraw miękkich można sklasyfikować według sposobu mocowania do bloku książki, kształtu grzbietu, rowkowaniu i rodzaju narożników. Generalne możemy wytypować następujące oprawy: 1. Oprawa zeszytowa 2. Oprawa miękka przylegająca 3. Oprawa miękka zakrywająca 4. Oprawa miękka łączona płótnem 5. Oprawa szwajcarska 6. Otabind 7. Libretto Z założenia okładki są podzielone na okładki z jednoczęściowe proste (rys. 1, 2, 3) i okładki złożone (rys. 4). Dodatkowo można wyróżnić oprawy, nie mieszczące się w tych dwóch kategoriach, tzn. oprawy specjalne. Oprawa zeszytowa Okładki tego typu przeznaczone są głównie do broszur składających się z zeszytów, włożonych po kolei jeden w drugi i połączonych razem z okładka zszywkami z drutu. Standardowa grubość takiej broszury nie przewyższa 5 mm. Oprawa miękka przylegająca albo zakrywająca Okładki typ 2 z dwoma bigami i typ 3 z czterema bigami są odpowiednio przeznaczone do oprawy miękkiej klejonej, gdzie blok zszyty nićmi albo frezowany łączy się z okładką przy pomocy klejenia na gorąco klejem hot-melt albo PUR. Po otwarciu broszury główne obciążenie spada na grzbiet , co może prowadzić do oddzielenia okładki od bloku książki. Dlatego oprawa typu 3 jest bardziej trwała ponieważ klejenie grzbietu jest wzmocnione klejeniem bocznym. W tym przypadku obciążenie po otwarciu broszury jest rozłożone równomiernie pomiędzy bokami a grzbietem, co czyni taką oprawę bardziej trwałą. Ten rodzaj oprawy jest najczęściej stosowanym w produkcji i czasami jest uzupełniany obwolutą przyklejonej do grzbietu i ze skrzydełkami złożonymi do wewnątrz („angielska broszura”). Oprawa miękka łączona płótnem Schemat oprawy złożonej rys. 4. Strony okładki przy tej konstrukcji mogą stanowić cześć bloku, albo być przyklejone do bloku paskiem kleju jak przednia i tylna wyklejka przy oprawie twardej. Przy produkcji broszury tego typu grzbietówka jest przyklejona do grzbietu i zachodzi na blok na 10-15 mm. Takie oprawy nie są szeroko stosowane z powodu problemów z klejeniem paska grzbietówki do foliowanej albo lakierowanej powierzchni okładki. Ale wraz z rozwojem technologii udało się pokonać tę niedociągnięcie. Stworzono nowe rodzaje broszur z wolną przestrzenią między okładką a blokiem, które poprawiają otwieranie, co jest bardzo ważne dla czytania książek z obrazami i tablicami, przechodzącymi z jednej strony na drugą przez grzbiet broszury. Bloki książek wykonane przy użyciu nowych technologii dają możliwość pełnego otwierania książki i leżenia na biurku całkowicie na płasko, (nazwa angielska „lay-flat books”). Grzbietówka jest w tym przypadku przyklejana za pomocą elastycznego i trwałego kleju poliuretanowego (PUR). Oprawa szwajcarska Taka broszura ma oklejony grzbietówką blok, który łączy się z okładką tylko wąskim paskiem kleju. Zwykle blok ma grubość do 10 mm, przy tym okładka z podwójnym lub potrójnym bigowaniem pozwala maksymalnie otworzyć książkę. Materiał grzbietówki jest bardzo elastyczny, co ułatwia otwarcie. Jedną z odmian szwajcarskiej broszury jest broszura, nadająca się do przechowywania w segregatorze. Broszura ma dodatkową część okładki (15 mm), w której znajdują się otwory z metalowymi oczkami. Oprawa Otabind Broszura Otabind została opracowana przez fińską grupę wydawniczą Otava. Blok jest oklejany grzbietówką z tkaniny. Okładkę z 6-ma bigami przykleja się do bloku za pomocą paska kleju umieszczonego między dwiema zewnętrznymi parami bigów skierowanymi do wewnątrz. Bardzo często przy tym typie oprawy okładki mają dodatkowe skrzydełka. W wielu krajach ten rodzaj broszury jest wybierany do produkcji podręczników, ponieważ ten typ oprawy jest znacznie tańszy od szycia nićmi. Po opatentowaniu broszury Otabind przez holenderską firmę Nexpoor (patent wygasł wiele lat temu) podobny typ broszury pojawił się u innych firm stosujących zbliżone metody oprawy, w ten czy inny sposób omijając patent. Oprawa Libretto Rodzaj oprawy podobny do broszury Otabind. Okładka nie przylega do bloku w strefie grzbietu, który jest oklejany paskiem grzbietówki z tkaniny. Następnie grzbiet jest zdeformowany w taki sposób, żeby przy otwartej książkę miał mniejsze obciążenie. Wadą tego sposobu oprawy a jest niski stopień automatyzacji procesu produkcyjnego. To po raz kolejny dowodzi, że technologia oprawy miękkiej ma jeszcze potencjał rozwojowy. Taki rozwój będzie szedł w dwóch kierunkach: ulepszenie konstrukcji bloku i nowych technologii klejenia.

Technologia produkcji pudełek oklejanych opakowań z tektury litej (tzw. “rigid box”)

Technologia produkcji pudełek oklejanych opakowań z tektury litej (tzw. “rigid box”)

Opakowania tego typu znajdują coraz szersze zastosowanie w pakowaniu drogich towarów takich jak gadżety elektroniczne, perfumeria, wyroby jubilerskie i zegarki, wyroby z kryształu, gry planszowe, wszelkiego rodzaju prezenty i t.p. Ścianki pudełka typu rigid box są za zwyczaj cztery razy grubsze od ścianek z kartonu i dlatego muszą być oklejane cieńszym papierem, ozdobnym, barwionym w masie albo zadrukowanym.

Podstawą konstrukcji pudełka jest szara tektura lita o grubości od 1,5 do 4 mm. Dla ułatwienia formowania pudełka trzeba przygotować arkusz tektury do zgięcia wzdłuż boków pudełka (linie zaznaczone czerwonym rys.1) Najlepszym sposobom na tę operację jest rowkowanie: wycięcie rowku z rozwarciem pod katem 90 stopni (rys 2) na urządzeniach ręcznych albo na maszynach automatycznych

Rys. 1 Layout formatki z tektury szarej Rys. 2 Rowkowanie

Następnym etapem produkcji jest wycięcie narożników formatki na maszynie sztancującej. Optymalnym rozwiązaniem jest wycięcie narożników w jednym przelocie przez maszynę wykonującą rowki – na przykład maszyny firmy SAILI.

Z przygotowanej w ten sposób formatki formuję się pudełko, w tym celu boki są zginane i połączone ze sobą taśmą klejącą (rys. 3) na urządzeniu półautomatycznym, albo pełnym automacie takim, jak LY-430TJ firmy Lishunyuan

Rys. 3 Pudełko z tektury – boki złączone taśmą klejącej

Gotowe pudełko jest oklejane (rys. 4) kolorowa oklejką wykonaną z papieru albo płótna. Ta praca może być wykonana ręcznie, na półautomacie takim jak LY-800C, albo na automatycznej linii produkcyjnej na LY-3000CQ

Rys. 4 Schemat oklejania pudełka

Wykończony w ten sposób produkt może służyć jako wieczko albo denko w pudełkach dwuczęściowych (rys.5). Oczywiście rozmiary i kształty takich pudełek bardzo się różnią w zależności od przeznaczenia opakowania.

Rys. 5 Pudełko dwuczęściowe

Drugim dobrze znanym rodzajem pudełka jest pudełko w kształcie książki. W tym przypadku oklejone pudełko jest elementem wewnętrznym i ma być wklejone do przygotowanej wcześniej okładki (rys. 6)

Rys. 6 Pudełko „rigid box” w kształcie książki

Okładkę do pudełka „rigid box” w kształcie książki wykonuję się z tektury litej i oklein na takich samych maszynach, które są używane do wykonania okładek do książek w oprawie twardej. W pokazanym na rys. 6 pudełku okładka jest wykonana z trzech formatek tektury litej, oklejonych z zewnątrz okleiną przeciętej na odpowiedni format i zawijanej do środka, oraz oklejką przyklejonej następnie wewnątrz okładki (tzw. lustro). W zależności od nakładu ta praca może być wykonana ręcznie, albo na półautomacie MF (link) , na którym można wykonać okładkę w całości, nakładając najpierw zewnętrzną a później wewnętrzną oklejkę. Przy większych nakładach okładka może być wykonana na automacie, na przykład (link).

Coraz częściej klienci zamawiają pudełka typu „rigid box” z wysuwaną „szufladą” – jak to przedstawiono na rys. 7

Rys. 7 Pudełko z „szufladą”

Jak widać na rysunku, „szuflada” w niczym się nie różni od standardowego denka pudełka dwuczęściowego, natomiast część zewnętrzna najczęściej jest wykonana z 5 części tektury, połączonych klejem na gorąco. Taka technologia pozwala uniknąć dużych odpadów, które mogli by się pojawić przy sztancowaniu narożników, jak na rys. 1. Maszyny do łączenia elementów pudełka na klej są produkowane przez Lishunyan.

Transport gotowych pudełek z tektury litej od producenta do odbiorcy zawsze jest kosztowny ze względu na dużą objętość gotowych pudełek. Dlatego zaczęto produkować pudełka składane (rys. 8), które mogą być przewożone na płasko i mają znacznie mniejszą objętość. Takie pudełka mogą być wykonane ręcznie, albo na automatach, produkowanych przez firmę Lishunyaun. Najczęstszym rozwiązaniem do zamykania takich pudełek są magnesy, zakładane ręcznie w przygotowanych otworach, albo automatycznie w maszynach produkowanych przez firmę PeroniRuggero.

Rys. 8 Składane pudełka trzyczęściowe